Većinu zadataka u organizaciji obavljaju pojedinci u nekoj grupi. Važno je da kao menadžer shvatite način ponašanja grupe a ponašanje grupe nije samo ukupan zbir načina ponašanja pojedinaca u grupi. Pojedinci rade drugačije u grupi nego kada rade sami. Zbog toga ako želimo da potpunije razumijemo ponašanje u organizaciji, moramo da naučimo grupnu dinamiku.
Šta je grupa?
Grupu predstavljaju dvije ili više osoba koje utiču jedna na drugu, međusobno su zavisne i udružuju se da bi postigli ciljeve. Grupe mogu da budu formalne i neformalne. Formalne grupe su radne grupe definisane prema strukturi ogranizacije, koje imaju određena radna zaduženja i određene zadatke. U formalnim grupama, odgovarajući način ponašanja se utvrđuje i usmjerava prema ciljevima organizacije.
Neformalne grupe su društvene grupe. To su grupe koje nastaju spontano na radnom mjestu kao odgovor za društvenim kontaktom. Obično se formiraju na bazi prijateljskih odnosa i zajedničkih interesa.
Faze razvoja grupa
Razvoj grupe je dinamičan proces. Većina grupa se stalno mijenja. Mada grupe vjerovatno nikada ne postignu kompletnu stabilnost, postoji opšta šema koja prikazuje kako se većina grupa razvija. Istraživanja pokazuju da grupe prolaze kroz pet faza, to su: formiranje, sukobljavanje, usaglašavanje, funkcionisanje i raspuštanje (forming, storming, norming, performing, adjouring).
Prva faza, formiranje, ima dva aspekta. Prvo, ljudi pristupaju grupi bilo zbog radnog zaduženja, kada je grupa formalna ili zbog neke druge željene beneficije (kao što je status, samopoštovanje, udruživanje…), kada je grupa neformalna.
Faza sukobljavanja je konflikt unutar grupe. Članovi prihvataju postojanje grupe ali se suprotstavljaju kontroli koju nameće individualnost. Postoji i konflikt ko će kontrolisati grupu. Kada se završi ova faza, biće relativno jasna hijerarhijaliderstva u okviru grupe i saglasnost u orijentaciji grupe.
Treća faza nastaje kada se razviju dobri odnosi i grupa pokaže stabilnost. Tada postoji jak osjećaj grupnog identiteta i drugarstva. Ta faza, normiranje (usaglašavanje) je kompletna kada se struktura grupe učvrsti i kada grupa prihvati zajedničke standarde korektnog ponašanja članova.
Četvrta faza je funkcionisanje. Struktura grupe u ovoj fazi je potpuno funkcionalna i prihvaćena. Energija grupe je prešla od međusobnog upoznavanja i razumijevanja na izvršavanje određenog zadatka.
Funkcionisanje je posljednja faza razvoja stalnih grupa. Privremene grupe, kao što su projektni timovi, grupe sa određenim zadatkom i slične grupe koje treba da obave određen zadatak imaju i petu fazu – raspuštanje. U ovoj fazi, grupa se priprema za rasformiranje. Visok nivo obavljanja zadatka više nije glavni prioritet grupe. Umjesto toga, pažnja se usmjerava na zaokruženje aktivnosti. Reagovanja članova grupe variraju u toj fazi. Neki se raduju i uživaju u uspjesima grupe. Drugi su možda tužni zato što će napustiti drugove i prijatelje koje su stekli tokom postojanja grupe.
Vjerovatno je većina nas prošla kroz sve ove faze na nekom projektu. Članovi grupe se biraju a zatim i sastaju prvi put. Postoji period “opipavanja pulsa” da bi se procjenilo šta će grupa raditi i kako će raditi. Poslije toga ubrzo slijedi borba za kontrolu. Kada se utvrdi hijerarhija, grupa određuje posebne aspekte zadatka, ko će ih obavljati i datume do kojih trebaju biti završeni. Čim se projekat grupe završi i preda, grupa se rasformira. Neke grupe ne stignu dalje od prve ili druge faze. U ovakvim grupama postoje ozbiljni međuljudski konflikti.
Ukoliko želite da poboljšate rad svojih grupa možda bi mogli raditi grupni koučing kako bi grupe postale homogenije ili raditi na njihovoj motivaciji i boljem razumjevanju njihovih potreba kroz PCM.